Sunucu Nedir?

Sunucu, herhangi bir ağ üzerinde bir programı veya bir bilgiyi farklı kullanıcılara, sistemlere paylaştıran ve dağıtan donanım veya yazılıma verilen genel isimdir. En önemli nokta ise sunucuların bir bilgisayar ağına bağlı olmasıdır. Yapısal olarak sunucuların, sorunsuz çalışmak üzere yüksek konfigrasyonda imal edilmiş, güvenilir, çoklu kullanıcıya hizmet eden bilgisayar sistemleridir. Örneğin bir kurumda bütün bilgisayarları ve kullanıcıları denetleyen bir sunucu olabilir buna Domain Sunucu, şirkette dosya paylaşımlarını dağıtan denetleyen yetkilendiren bir sunucu olabilir buna Dosya Sunucu (File Server) denir.

Sunuculara neden ihtiyaç vardır?

İşlerimizi bilgisayar sistemleri vasıtasıyla yaptığımız ve bilgileri bu sistemlere depoladığımız kaçınılmaz bir gerçektir. Günümüzde bilgisayar sistemlerinin kullanımını tartışmamaya gerek yoktur. Artık bütün kurumlar işlerini bilgisayar ile yapıyor hizmetlerini bilgisayar ile yürütüyor önemli verilerini bilgisayar ortamında saklıyor.

Günümüzde, bilgisayar sistemlerinin sürekli çalışmasının çok önemli olduğu bankacılık, sağlık, eğitim gibi sektörler ve devlet kurumları var. Buralarda oluşabilecek sorunlar para ve zaman kayıplarına neden olmaktadır. Veri tabanlarının bütünlüğünü korumak ise en önemli konudur. Bir kurumda bir günlük veri kaybının bile o kurumu ne denli sıkıntıya sokacağı meydandadır. Sağlıklı işlemeyen sistemlerinin kurumlara çok zaman, para işgücü ve motivasyon kaybettireceği ortadadır.

Mainframe’ler sunucuların ilk ataları olarak kabul edilirler. Mainframe, bilgisayarların bağlandığı geniş bilgisayar sistemlerine verilen isimdir. Mainframe’i klasik bilgisayar sistemlerinden ayıran özelliği, kabaca, paralel olarak işleyen bilgisayarlardan oluşmasıdır. Mainframe’i esas güçlü kılan özelliği de bu. Mainframe’lerin eski yazılımlarla uyumlu olabilmesi, herhangi bir aksaklıkta hemen paralel sistemin devreye girerek hata oluşmasını engellemesi ve sistem çalışırken bile donanımları takıp çıkartabilme özelliği, sistem kaynaklarını paylaşabilen birbirinden tamamen izole şekilde çalışabilen sanal bölümleri, onun esas özelliklerini oluşturuyor.

İlk başlarda klavye ve monitörü olmayan bu cihazlar bir veya daha fazla operatör tarafından programlanıyor ve çalışmaları sağlanıyordu. Bir süre sonra ekran ve klavyeler kullanılmaya başlandı. Bir mainframe’e birden fazla klavye ve monitör bağlanılabiliyor aynı anda birden fazla kişi bu makina üzerinde program yazabiliyordu. Bu dönemde hazır programlar bulunmadığından bir programa ihtiyaç olunca oturulup program yazılıyordu. Kullanıcılar bu sistemleri kullanmak için aptal terminal denilen bilgisayarlarla bu sunuculara bağlanılıp ilgili program çalıştırılıyordu, bu aptal terminallerin üzerlerinde CPU’su HDD si yoktu bu cihazlar Dumb terminal (Aptal terminal) olarak adlandırılıyordu.

Mainframe’ler bu kadar esnekliğin ve özelliğin yanında yüksek maliyet getiriyordu ve birçok kurum ve firma bunları kullanamıyordu. Mainframe’ler halen çok büyük organizasyonlar tarafından kullanılıyor. Bu sebepten dolayı günümüzde masaüstlerinde kullanılan bilgisayarlara çok daha güçlü özellikler kazandırılarak sunucu haline getirildi bunların güçlü olanları yüzlerce binlerce kullanıcıya hizmet verebilecek hale getirildi. Artık sunucu deyince bu tür bilgisayarlar aklımıza geliyor.

Klasik bilgisayarların da güçlendirilerek sunucu görevi görmesinde, teknolojinin gelişmesinin payı var. Artık istemci sistemler (sunucuya bağlı olan bilgisayarlar), sunucu ile aynı zamanlı görev yapıyor ve gerekli uygulamların işletilmesinde sunucuya yardımcı oluyor.Artık her bilgisayarın üstünde bir işletim sistemi var (Windows XP Windows 2000 vb) bunlar kullanıcının sunucuya bağlı kalmadan işlemleri yapabilmesini sağlarken aynı zamanda kullanıcının sunucu üstünde olan uygulamaları kullanmasını sağlıyor mesela kullanıcı sunucu üstünde bulunan bir veritabanı programını kullanıyor ama döküm alacaksa kendi bilgisayarından alabiliyor böylece sunucunun yaptığı işlem azalıyor. Tabiki artık masaüstlerinde kullanılan terminaller artık aptal terminal olmadıkları için bunlarında desteklenmesi ve yazılımsal donanımsal sorunlarının giderilmesi gerekiyor.

Sunucular ile Masaüstü Bilgisayarlar Arasındaki Farklar

• Performansının yüksek olması: Çoklu kullanıcıya hizmet edeceğinden, çoklu işlemci desteği, hızlı raid bir disk sistemi, yüksek kapasitede bellek miktarı fazla CPU barındırmalıdırlar.
• Genişletilebilir olması: Kullanılan sunucunun ihtiyaçlara göre ne kadar güncelleştirilebileceği. Örneğin, artan yüke karşılık işlemci sayısını veya hızını artırabiliyormu, bellek miktarı ne kadar artabilir. İşletim sistemi ile uyumlulukları.
• Ayaktalık: Kullanılan donanımlar yedekli olmalı arıza çıktığında sunucu içinde bulunan yedek donanım otomatik olarak devreye girmeli sorunsuz bir şekilde çalışmaya devam etmeli.
• Güvenlik: Son zamanda gerek kişisel bilgisayar gerek sunucu tarafında güvenlik kavramı önem kazanmış başlı başına bir konu haline gelmiştir bu noktada sunucuların güvenliği her şeyden daha önemlidir.

Sunucu Modelleri

Standart Tower Sunucular: Masaüstü Bilgisayar modellerine benzer şekilde ihtiyaca göre özellikleri oluşturulan, küçük ve orta ölçekli bu tip sunucular kullanılmaktadır. Örneğin bir muhasebe sunucusu, internet sunucusu olarak kullanılabilirler. Genelde ufak işletmeler sonradan genişletilebilir olduğu için bu tür sunucuları tercih ederler.

Rack Mounted Server: Aslında günümüzdeki bir çok sunucu bu yapıda. Bu sunucuların esas amacı, az yer kaplaması ve özel bilgisayar kabinlerine yerleştirilebilmeleri. Bunlar 1U, 2U, 4U, 5U gibi ifadelerle ifade edilmekte. 1U ifadesi, unit, yani bir raf yüksekliğinde, yani 1.75 inç yüksekliğinde demek. 2U ise 3.5 inç yüksekliğinde demek. 1U veya 2U kasalara kurulan sunucular genellikle genişletilebilirlik açısından sınırlı oluyor. Bir bilgisayar rafında 42 birim (U) bulunur. Yer sıkıntısının olduğu noktada rack server kullanılır. 1U kasa içerisine monte edilecek bir sistem aslına küçük i bir işletmenin ihtiyacını rahatlıkla karşılayabilir.

Blade Sunucular Rack tipindeki bilgisayarlara benzer, hatta daha ufak yapıdaki kasaya sahip anakart, işlemci ve bellekten oluşan sistemdir. Ufak yapıda olmasının getirdiği avantaj, bu blade sunucularının yerleştirildiği blade sunucu kasasının olması ve takma çıkartma işleminin sistem çalışırken bile yapılabilmesi. Blade sunucular, yüksek ve sorunsuz çalışma süresinin hedeflendiği noktalarda kullanılıyor. Herhangi bir arızada sistem sağlam kasalarla çalışmaya devam ediyor ve bozuk olanı yenisiyle sistem çalışırken değiştirilebiliyor.